Uw ongenoegen uiten over plannen van de gemeente: de zienswijze

Arjen Breeman, 16 juni 2021

In de komende jaren zullen er in Nederland veel nieuwe woonwijken verschijnen om voor genoeg huizen voor iedereen te zorgen. Maar wat nu als door een nieuwe woonwijk uw uitzicht vanuit het keukenraam wordt verpest? Wellicht wilt u dan vóórdat het plan definitief vastligt al uw ongenoegen uiten over de bouwplannen. De gemeente zal een ontwerpbesluit ter inzage leggen, en hierover publiceren in bijvoorbeeld een plaatselijke krant of via internet, zodat u weet dat er een voornemen is om de woonwijk te gaan bouwen. U kunt daarop een zienswijze indienen bij de gemeente, waarin u aangeeft wat u van de plannen vindt. In deze blog leest u aan de hand van vier vragen meer over hoe dit precies werkt!

Wat is een zienswijze?

Een zienswijze is een document waarin u aangeeft wat uw mening is over een ontwerpbesluit van een bestuursorgaan. Een bestuursorgaan is op grond van artikel 1:1 lid 1 Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) ‘een orgaan van een rechtspersoon ingesteld krachtens publiekrecht’. Een voorbeeld om dit wat te verduidelijken: de gemeente is een rechtspersoon ingesteld krachtens publiekrecht, en het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad zijn organen van de gemeente. Het college en de gemeenteraad zijn dan dus bestuursorganen. Een voorbeeld van een ontwerpbesluit van een bestuursorgaan is het wijzigen van een bestemmingsplan, hetgeen vaak nodig is om een nieuwe woonwijk te kunnen bouwen. Een zienswijze biedt dus de mogelijkheid om uw mening kenbaar te maken over een voorgenomen besluit.

Wanneer mag ik een zienswijze indienen?

Bij deze vraag zijn twee dingen relevant: u moet belanghebbende zijn en de zienswijze op tijd indienen. Een belanghebbende wordt door artikel 1:2 lid 1 Awb gedefinieerd als: ‘degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken’. Als een besluit rechtstreeks aan u is geadresseerd bent u per definitie belanghebbende bij dat besluit. Dit is bijvoorbeeld het geval als u een vergunning aanvraagt om een boom te mogen kappen. In de rechtsspraak zijn vijf criteria ontwikkeld om te bepalen of u een belanghebbende bent bij een besluit dat niet aan u is geadresseerd:

U dient een eigen belang te hebben: u kunt niet voor het belang van iemand anders opkomen, tenzij diegene u heeft gemachtigd om namens hem/haar een zienswijze in te dienen
Het belang moet objectief bepaalbaar zijn: een subjectief gevoel is niet voldoende om belanghebbende te zijn, er moeten daadwerkelijk gevolgen van enige betekenis zijn. Zo is bijvoorbeeld ’s nachts het rode lampje van windmolens op 5 kilometer zien niet voldoende, maar als op 500 meter van uw huis een windmolenpark gebouwd wordt, zijn er zeker wél gevolgen van enige betekenis en dus een objectief bepaalbaar belang.
Uw belang dient actueel te zijn: als slechts sprake is van een onzekere of toekomstige situatie is het belang niet actueel. Als eenmaal een ontwerpbesluit ter inzage ligt dan zal het belang in beginsel actueel zijn
Het moet een persoonlijk of individueel belang betreffen: dit betekent dat u zich voldoende dient te onderscheiden van personen die niet als belanghebbende worden gezien
Ten slotte dient het belang rechtstreeks te zijn: het voorgenomen besluit moet in een rechtstreeks verband staan met uw belang

Dit worden ook wel de OPERA-criteria (Objectief, Persoonlijk, Eigen, Rechtstreeks, Actueel) genoemd. Als u hieraan voldoet wordt u aangemerkt als belanghebbende en kunt u een zienswijze indienen.

Verder is ook de termijn van belang. In beginsel is de termijn voor het indienen van een zienswijze 6 weken vanaf de dag dat het ontwerp besluit ter inzage ligt. Als u na het verstrijken van de termijn nog een zienswijze indient is het bestuursorgaan niet verplicht hier inhoudelijk iets mee te doen.

Welke gegevens en informatie moet ik opnemen in de zienswijze?

Het is belangrijk dat in de zienswijze alle informatie staat die het bestuursorgaan nodig heeft om uw zienswijze te kunnen behandelen. De volgende gegevens dient u in een zienswijze te vermelden: het plan of ontwerpbesluit waarover u uw mening wilt geven, met een eventueel dossiernummer daarvan, de redenen (en de motivatie daarvan) waarom u een zienswijze indient, de datum, uw naam en adres en uw handtekening. Als iemand anders namens u een zienswijze indient, moet u een ondertekende schriftelijke machtiging meesturen.

Wat gebeurt er na het indienen van een zienswijze?

Iedere zienswijze die wordt ingediend moet worden betrokken en behandeld bij het uiteindelijk besluit. Ook moeten allen zienswijzen worden vermeld in het definitieve besluit, en moet daarbij worden aangegeven wat met de zienswijze is gebeurd en of deze hebben gezorgd voor aanpassingen in het ontwerpbesluit. Als laatste hoort iedere indiener van een zienswijze een afschrift te krijgen van het definitieve besluit.

Soms kan het ook zijn dat het noodzakelijk is om een zienswijze in te dienen als u de mogelijkheid open wil houden om in beroep te gaan bij de rechtbank. Als u ondanks het indienen van uw zienswijze niet tevreden bent met het definitieve besluit, kunt u een beroepsprocedure starten bij de rechtbank. Als u echter geen zienswijze heeft ingediend op het ontwerpbesluit om het bestemmingsplan te veranderen, dan kunt u deze gerechtelijke procedure niet starten.

Als u vragen heeft over dit onderwerp of over iets anders, schroom dan niet om contact met ons op te nemen!