Vergunningvrij bouwen onder de nieuwe Omgevingswet
We hebben er lang op moeten wachten, maar dan heb je ook wat. Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024 heeft Nederland een belangrijke stap gezet in het herzien van het juridische kader voor de leefomgeving. In deze context is vergunningvrij bouwen een belangrijk onderwerp geworden, waardoor burgers en bedrijven meer vrijheid hebben om bepaalde bouwwerken zonder vergunning te realiseren.
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet is de activiteit bouwen ‘geknipt’ in een ruimtelijk deel en een technisch deel. Hierdoor moet u rekening houden met twee verschillende vergunningen: een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit en een vergunning voor de technische bouwactiviteit.
Voor de technische bouwactiviteiten geldt het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Hierin staat welke bouwwerken een vergunning vereisen en welke uitzonderingen daarop gelden. Met andere woorden, een technische bouwactiviteit heeft geen vergunning nodig als deze niet in de lijst staat van bouwwerken waarvoor een vergunning vereist is, of als deze juist wel wordt genoemd in de lijst van uitzonderingen.
Voor een omgevingsplanactiviteit geldt dat dit een activiteit is waarbij een vergunning nodig is als in het huidige omgevingsplan een verbod is opgenomen of als de activiteit is strijd is met het omgevingsplan. Voor de overgangsperiode naar deze nieuwe wet is de ‘bruidsschat’ opgesteld. De bruidsschat zijn de voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet bestaande Rijksregels, die vanaf 1 januari 2024 in het omgevingsplan zijn opgenomen. Het Rijk zorgt er met het Invoeringsbesluit Omgevingswet voor dat deze regels automatisch in het omgevingsplan terechtkomen. Belangrijk is echter dat de bruidsschat niet permanent is. Het is bedoeld als een tijdelijke overgangsregeling. Gemeenten krijgen de mogelijkheid om binnen een bepaalde termijn de regels aan te passen aan hun lokale situatie en wensen. De bruidsschat vermeldt (tijdelijk) de bouwactiviteiten waarvoor een vergunningplicht niet geldt, mits ze voldoen aan de regels van het omgevingsplan. Het omgevingsplan bepaalt dus op termijn, de bruidsschat regelt de overgangsperiode, welke planactiviteiten vergunningplichtig zijn of niet. Uitzondering hierop zijn de activiteiten die zijn opgenomen in de landelijke lijst met vergunningvrije activiteiten in het Bbl en een lijst met vergunningvrije activiteiten opgenomen in de bruidsschat en later in het omgevingsplan.
Wanneer is bouwen dus nu vergunning vrij? Bij de aanvraag moet dus zowel de technische bouwactiviteit, als de omgevingsplanactiviteit worden getoetst. Door de overheid is een infographic opgesteld aan de hand waarvan kan worden gecheckt of er wel of niet een omgevingsvergunning vereist is voor (ver)bouwen. Voor de lokale regels moet eerst worden gekeken in het Bbl, staat de activiteit op de lijst van de vergunningvrije omgevingsplanactiviteiten? Als dit niet het geval is moet u gaan kijken naar het geldende omgevingsplan, als daarin staat vermeld dat u voor de activiteit een vergunning nodig heeft dient u een vergunning aan te vragen. Staat de activiteit wel genoemd op de vergunningvrije lijst dan hoeft u in ieder geval geen omgevingsvergunning voor de omgevingsplanactiviteit aan te vragen. Wel moet u dan nog kijken op de lijst van de technische vergunningsplicht. Staat het op de lijst van de technische vergunningplicht in het Bbl? Dan dient u een vergunning aan te vragen voor de technische bouwactiviteit.
Conclusie
Onder de Omgevingswet is vergunningvrij bouwen dus mogelijk, verdeeld in twee activiteiten: technische bouwactiviteit en omgevingsplanactiviteit. Raadpleeg het Bbl en het omgevingsplan, gebruik de infographic van de overheid om na te gaan of een vergunning nodig is voor uw bouwactiviteit.
Copyright © Alle rechten voorbehouden
